Openbare conferentie van het Grootoosten van België gehouden op zondag 22 april in de grote tempel van de Lakensestraat. Met bijdragen van Prof em Ronald Commers en Prof Jeffrey Tyssens.

Hoe utopisch zijn de waarden van de Verlichting na 300 jaar Vrijmetselarij ?

De Verlichting.
Op de verjaardag van Immanuel Kant kreeg diens antwoord op de vraag wat Verlichting nu eigenlijk betekende een ereplaats: “Verlichting is voor de mens het verlaten van een toestand van onmondigheid die hij zichzelf moet verwijten. Die onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de leiding van anderen. …Sapere aude, durf te weten, durf u van uw verstand te bedienen”.

Europees.
De associatie van de Verlichting met tolerantie laat toe te onderstrepen dat de evolutie naar de Verlichting vervat zit in de radicale Reformatie en dat zij heel Europa bestrijkt. De Fransman Jean Bodin publiceerde in 1588 onder de benaming Le Colloque des Sept een samenspraak tussen zeven mensen van een verschillend geloof en in 1586 wordt in Transsylvanië een eerste tolerantie-edict uitgevaardigd.

Meer dan tolerantie.
Vrijmetselarij en Verlichting delen dezelfde waarden. Naast tolerantie gaat het om kennisverwerving, democratie, vrijheid en de universaliteit van de menselijke cultuur. In de achttiende en negentiende eeuwen hebben vrijmetselaars scholen opgericht, onderwijs voor allen gepromoot, geijverd voor algemeen stemrecht. Zij hebben bijgedragen tot culturele identiteit niet als een particularisme maar als een inbreng voor een universeel cultureel patrimonium.

Verscheiden.
Verlichting en vrijmetselarij omvatten verschillende nuances, zowel geografisch als inhoudelijk. Beide zijn uitlopers van de radicale Reformatie maar met verschillende resultaten, meer of minder radicaal, van religieus tot atheïstisch.

Vrijmetselarij.
Is de Verlichting een breed meanderende stroming dan kent de vrijmetselarij structuren, is zij – zeer divers –  georganiseerd. Haar invloed op de maatschappelijke evolutie is zeer verscheiden en wordt verschillend ingeschat. Zeker is dat de vrijmetselarij als eerste vrije en burgerlijke organisatie een leerschool is geweest voor de democratische omgang die wij nu gewoon vinden. Haar originaliteit zit in de afwezigheid van een leer of doctrine. In die zin is vrijmetselarij een ‘niet ingevulde utopie’.

Besluit.
Niet “Rückwerts Träumen”; het verleden kennen, niet om er naar terug te keren maar met het verlangen beter te doen.

Colloquium 2018 Verslag

AFF-GOB-Conf-FM-et-Islam

De openbarre conferentie:

Ontmoeting tussen de waarden van de vrijmetselarij en die van de islam

Op zondag 29 mei 2016 organiseerde het Grootoosten van België in de tempels van de Lakensestraat een debat, dat ook voor profanen open stond, tussen onze broeder Guy Haarscher en de heer Chalghoumi, imam te Drancy en voorzitter van de conferentie van de imams van Frankrijk. Moderator was de journalist Sacha Daout. Bedoeling was aan te tonen dat de vrijmetselarij een belangrijke rol in onze maatschappij kan spelen, dankzij de ingesteldheid van vrijmetselaars om steeds in discussie te gaan met anderen, te luisteren en voorstellen te doen die rekening houden met eenieders overtuiging. Dit debat was een “ontmoeting” tussen de waarden van de vrijmetselarij en die van de islam. Doel was de nadruk te leggen op de wil van de vrijmetselarij om uitwisseling van meningen mogelijk te maken en, door middel van een open en constructieve dialoog, een toekomst trachten op te bouwen. Immers, het is slechts door de confrontatie der ideeën dat komaf kan worden gemaakt met de simplistische, eenzijdige, foute en ronduit gevaarlijke opvattingen die nu welig tieren en ons verhinderen onze waarden voluit te beleven en uit te dragen.

Deze bijeenkomst had ook de bedoeling het belang aan te tonen van een democratische luisterbereidheid en van de noodzaak om de diversiteit te koesteren, opdat onze leefgemeenschappen zich zouden kunnen ontwikkelen in een geest van wederzijdse eerbied voor de mening van elkeen.

Tijdens het debat wees broeder Guy Haarscher op de noodzaak alle vormen van extremisme te bestrijden en duidelijk te maken dat deze houding niet voor compromissen vatbaar is. De heer Chalghoumi is het hiermee eens en herinnert eraan dat het werk in de eerste plaats binnen het familiale kader moet beginnen. Als er problemen rijzen, zou het debat immers binnen de familiekring gevoerd moeten worden. Maar heden ten dage voltrekt de opvoeding van vele jongeren zich via het internet: met Google is alles mogelijk en het internet is de nieuwe bijbel geworden. Hij voegt hieraan toe dat het woord uiteraard vrij moet zijn, maar dat “islamitische staat” zich op het internet alles veroorlooft; hij vraagt zich af wie dit gaat kunnen stoppen. Tegelijk hekelt hij de politieke Islam en roept de overgrote zwijgende meerderheid van de moslims, die extremisme afkeuren, op om daar ook openlijk ruchtbaarheid aan te geven. Hij stelt dat “islamitische staat”, een kleine minderheid die de wereld verlamt, een halt moet worden toegeroepen. Moslims moeten durven zeggen dat het salafisme problematisch is.

Broeder Guy Haarscher van zijn kant vreest voor een opmars van extreemrechts als gevolg van de aanslagen. We moeten dus de dialoog aangaan; een andere keuze is er niet, want het nalaten opent breed de weg voor extreemrechts.
De heer Chalghoumi herinnert eraan dat islam een relatie is tussen een persoon en God. Voor het overige is die persoon in de eerste plaats een Fransman, een Belg, een Tunesiër… Het geloof moet opnieuw de plaats krijgen waar het thuishoort.

Broeder Guy Haarscher en de heer Chalghoumi delen ook de mening dat het gevaar van de privéscholen voortkomt uit het feit dat ze soms in handen zijn van mensen met slechte bedoelingen, of althans ontsnappen aan de controle van overheid. Zij pleiten daarom voor een onderwijs dat open staat voor iedereen.

Na het debat kregen de profanen de gelegenheid de tempels te bezoeken.

Onze bedoeling was niet de vrijmetselarij te banaliseren, maar wel haar meer zichtbaarheid te geven.

Het doel was ook aan te tonen dat de vrijmetselarij een plaats is waar de vrijheid van gedachten zich volop kan ontplooien en waar dus moeilijke en complexe problemen kunnen behandeld worden zonder taboes en zonder druk van buitenaf.

Het gebeuren kende een flinke bijval. Zowat twee derde van de 450 aanwezigen waren profanen en de Grote Tempel was afgeladen vol. Het was ook een succes omdat, ondanks de doodsbedreigingen aan het adres van iman Chalghoumi – die beschermd werd door de Staatsveiligheid – het publiek enthousiast was over de kwaliteit van het gebeuren, zowel van het debat als van de uitwisseling van vragen en antwoorden achteraf.

Conf-mai-2016

Amis-MBFM

Het Belgisch Museum van vrijmetselarij vrienden organiseren regelmatig activiteiten (concerten, conferenties en tentoonstellingen). Voor meer informatie: de activiteiten van de vrienden van het musee